Świętokrzyska Ekonomia Społeczna

W dniach 4-6 września 2019 roku przedstawiciele jednostek samorządu terytorialnego, instytucji pomocy i integracji społecznej oraz podmiotów ekonomii społecznej uczestniczyli w wizycie studyjnej pn. „Dobre praktyki ekonomii społecznej i organizowania społeczności lokalnej w województwie śląskim”, zorganizowanej przez Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w ramach projektu pozakonkursowego „Świętokrzyska Ekonomia Społeczna”.

Wizytę  rozpoczęliśmy od odwiedzenia Fundacji Rozwoju Przedsiębiorczości Społecznej „Być Razem” oraz Stowarzyszenia „Być Razem” w Cieszynie, gdzie realizowane są działania mające na celu kompleksowe wsparcie osób zagrożonych wykluczeniem społecznym. Fundacja Rozwoju Przedsiębiorczości Społecznej „Być Razem” powołana została w 2007 roku przez Stowarzyszenie Pomocy Wzajemnej „Być Razem” z Cieszyna. Idee Fundacji wynikają w dużym stopniu z doświadczeń Stowarzyszenia jednak zakres jej działalności poszerzony jest o prowadzenie przedsiębiorstwa społecznego, wspieranie spółdzielni socjal¬nych, przedsiębiorstw społecznych, firm nastawionych również na działalność o charakterze społecznym, stowarzyszeń oraz innych form aktywności społecznej budowanych na wartościach solidarności, wzajemności i współdziałania.

Prowadzone przez Fundację przedsiębiorstwo społeczne to sieć warsztatów: stolarnia, ślusarnia, pralnia wodna i chemiczna. Fundacja „Być Razem”  jest znana już z kultowych produktów WellDone, wytwarzanych z naturalnych materiałów. Są to proste, dowcipne, inteligentne i użyteczne przedmioty, zaprojektowane przez młodych projektantów, a wytwarzane przez osoby powracające na rynek pracy, wspierane przez  Fundację „Być Razem”. We współpracy z utworzonymi na terenie Fundacji spółdzielniami socjalnymi, przedsiębiorstwo świadczy również usługi szwalnicze i gastronomiczne, którego przykładem jest „Bistro na Wałowej”. 

Na zakończenie wizyty w Cieszynie zwiedziliśmy  warownię gotycką, złożoną z zamku górnego z wieżą i kaplicą zamkową na dziedzińcu oraz klimatyczny XV-wieczny rynek.
Drugiego dnia wizyty udaliśmy się do Nikiszowca - dzielnicy Katowic o niepowtarzalnym, urzekającym klimacie. Od 2008 roku w Nikiszowcu działa Centrum Aktywności Lokalnej, którego działania adresowane są przede wszystkim do mieszkańców Nikiszowca. Główną ideą działalności Centrum w Nikiszowcu jest rozwój społeczności lokalnej i praca ze społecznością dzielnicy. Centrum poprzez swoje działania wzmacnia  poczucie dumy i zadowolenia z mieszkania w takim miejscu, inicjuje i wspiera działania lokalne, a także powstawanie i rozwój podmiotów ekonomii społecznej. Pełni funkcję pomostu pomiędzy władzą a mieszkańcami. Co roku  Centrum organizuje w Nikiszowcu m.in.: „Święto Sąsiadów" czy  „Jarmark Na Nikiszu". Funkcjonowanie Centrum w ciągu ostatnich lat przysłużyło się do rozwoju Nikiszowca.

Podczas pobytu w Nikiszowcu mieliśmy okazję poznać specyfikę działalności Centrum Zimbardo, którego ideą jest stworzenie młodym ludziom przestrzeni - miejsca spotkań. W Centrum Zimbardo organizowane są m.in. spotkania z ciekawymi ludźmi, spektakle teatralne, projekcje filmów, festiwale i koncerty. Młodzież z Centrum angażuje się w działania na rzecz Nikiszowca poprzez udział w lokalnych wydarzeniach, takich jak: Jarmark na Nikiszu. Młodzi tworzą także projekty, które poza tym, że służą nabywaniu nowych kompetencji, przyczyniają się do rozwoju kapitału Nikiszowca.

Trzeci dzień naszego wyjazdu rozpoczęliśmy od wizyty w siedzibie Jurajskiego Ośrodka Wsparcia Ekonomii Społecznej, gdzie kierownik Artur Szmaciarski opowiedział nam o działaniach jakie prowadzi JOWES, współpracy jaką podejmują na rzecz rozwoju ekonomii społecznej i tworzenia stabilnych miejsc pracy w podmiotach ekonomii społecznej - połączeniu sił i wzajemnych potencjałów: jednostek samorządu terytorialnego, instytucji rynku pracy, pomocy i integracji społecznej, podmiotów ekonomii społecznej i osób fizycznych, które są zainteresowane zakładaniem lub prowadzeniem działalności w sektorze ekonomii społecznej.

O wielu cennych inicjatywach na rzecz rozwoju ekonomii społecznej i tworzenia spółdzielni socjalnych osób prawnych opowiedział nam z kolei naczelnik Wydziału Polityki Społecznej Urzędu Miasta Częstochowa - Adrian Staroniek. W 2016 roku Częstochowa zajęła I miejsce w konkursie Gmina przyjazna ekonomii społecznej, zyskała uznanie za zaangażowane w rozwój tego sektora w województwie śląskim oraz za wsparcie i współpracę z podmiotami ekonomii społecznej. Miasto Częstochowa było inicjatorem utworzenia m.in.Spółdzielni Socjalnych: „Jasne, że zmiana”, „Jasne, że manufaktura”, „Jasne, że Alternatywa 21”, „Jasne, że dom i wnętrze”.

Kolejnym miejscem, które odwiedziliśmy była spółdzielnia utworzona z inicjatywy miasta – spółdzielnię socjalną „Jasne ,że Alternatywa 21”, prowadzona przez Fundację „Oczami Brata”. Spółdzielnia prowadzi klubokawiarnię, której głównym atutem jest wyjątkowa działalność kulinarna, społeczna i artystyczna, ale również przepyszne przekąski, napoje i kawa.

Ostatnim punktem na naszej mapie była Fundacja Chrześcijańska Adullan, która realizuje szereg działań społecznych m.in.: prowadzi stołówkę charytatywną dla osób będących w trudnej sytuacji socjalnej, ubogich, niezaradnych życiowo, niepełnosprawnych, bezrobotnych, bezdomnych, realizuje zadanie publiczne pn. „Stare Miasto – Nowe Życie – Nowe Możliwości. Organizowanie Społeczności Lokalnej w dzielnicy Stare Miasto”,  prowadzi schronisko dla bezdomnych mężczyzn oraz ogrzewalnię miejską. W Fundacji odbyło się również spotkanie z Prezesem Spółdzielni Socjalnej „Jasne, że dom i wnętrze”, która powstała przy współpracy Gminy Miasta Częstochowa i Fundacji Addullam w 2016 roku. Spółdzielnia oferuje szereg usług dedykowanych zarówno klientom indywidualnym jak i komercyjnym, a specjalizuje się w usługach: remontowych, budowlanych , pielęgnacji ogrodów i sprzątaniu.

Uczestnicy wyjazdu wracali z dużą dawką nowej wiedzy na temat ekonomii społecznej i pomysłów w jaki sposób można rozwijać ekonomię w województwie świętokrzyskim.